می‌خواهم برنامه‌نویس وب شوم، از کجا باید شروع کنم؟
سؤال بالا، سوالی است که اکثر افراد هنگام شروع به یادگیری مباحث برنامه‌نویسی وب، با آن مواجه می‌شوند. اما به راستی، اگر بخواهیم برنامه‌نویسی وب را آغاز کنیم، باید از چه زبانی شروع کنیم؟ چه نکاتی باید رعایت شوند؟ ابتدا نیاز است تا چند مفهوم کاربردی را در زمینه برنامه‌نویسی وب، بررسی کنیم. در کل 2 نوع وب‌سایت داریم، وب‌سایت‌های استاتیک یا ایستا و وب‌سایت‌های داینامیک یا پویا.
وب‌سایت‌های استاتیک یا ایستا
وب‌سایت‌های ایستا یا استاتیک، به وب‌سایت‌هایی گفته می‌شود که محتوا ثابت است و به منظور اضافه کردن محتوای جدید، می‌بایست مجدداً کدنویسی کرد. مثلاً شما یک وب‌سایت با 5 صفحه دارید و به منظور اضافه کردن صفحه جدید، باید مجدداً کدنویسی کنید و سایر صفحات را نیز به منظور دسترسی به این صفحه ویرایش کرده و پیوند به این صفحه جدید را ایجاد کنید. به چنین وب‌سایت‌هایی، وب‌سایت ایستا گفته می‌شود.
وب‌سایت‌های داینامیک یا پویا
وب‌سایت‌های پویا، در مقابل وب‌سایت‌های ایستا قرار دارند و کار با این نوع وب‌سایت‌ها، به مراتب آسان‌تر و همین‌طور بهتر است. در وب‌سایت‌های پویا، شما یک بار کدنویسی هسته را انجام می‌دهید و سپس به آسانی می‌توانید مطالب را منتشر کنید. به طور مثال، اگر با سرویس‌های بلاگ‌دهی کار کرده و آشنایی داشته باشید، می‌توانید سایتی طراحی کنید که با استفاده از پنل مدیریت، داده‌ها را دریافت کرده و به صورت پویا در سایت نمایش دهد و در صورت انتشار مطلب و محتوای جدید، احتیاجی به کدنویسی نباشد.
HTML، اولین زبان برنامه‌نویسی وب
HTML که سرواژه عبارت Hypertext Markup Language است، یک زبان نشانه‌گذاری محسوب می‌شود که به منظور ایجاد ساختار و قالب صفحه وب مورد استفاده قرار می‌گیرد. به کمک HTML می‌توانید مشخص کنید که در صفحه وب خود چند بخش دارید و محتوای هر بخش را مشخص کنید. زبان HTML، جزء لاینفک برنامه‌نویسی وب است و شما هر سایتی که بخواهید طراحی کنید، به هر زبانی که باشد، باید با استفاده از HTML ساختار اولیه سایت خود را آماده کرده و سپس با استفاده از سایر زبان‌ها، کدنویسی دیگر بخش‌ها را انجام دهید. به طور مثال، می‌خواهید مشخص کنید که سایت شما 4 قسمت با عناوین سربرگ، ستون کناری، کادر محتوا و پاصفحه داشته باشد. باید در ابتدای کار با استفاده از HTML این قسمت را ایجاد و تعریف کنید و سپس با استفاده از سایر زبان‌ها، کد‌نویسی‌های سایر بخش‌ها را انجام دهید.
CSS، زبان مخصوص استایل‌دهی
هنگامی که زبان HTML ارائه شده، صرفاً به منظور نمایش متن و عکس ارائه شده بود و انتظار نمی‌رفت تا سایت‌های کنونی را بتوان با آن طراحی کرد. همان‌طور که گفتیم، زبان HTML صرفاً ساختار سایت را طراحی می‌کند. یعنی شما فقط می‌توانید مشخص کنید که سایت‌تان چه اسکلتی دارد؛ اما نمی‌توانید مشخص کنید که این اسکلت‌بندی، به چه شکلی باشد. به منظور بهبود سایت‌های طراحی شده و همین‌طور شکل‌دهی به وب‌سایت‌ها و رفع نواقص زبان HMTL، زبان CSS ارائه شد. CSS که مخفف Cascade Style Sheets است، یکی دیگر از زبان‌های نشانه‌گذاری تحت وب است که به کاربر این امکان را می‌دهد تا مشخص کند که در صفحه وب طراحی شده، هر کدام از اجزای سایت، چه شکل و ابعادی داشته باشند. در واقع، زبان CSS به منظور تکمیل طراحی رابط کاربری وب‌سایت ارائه شده است.
جاوا اسکریپت، نخستین زبان اسکریپت‌نویسی تحت وب
بعد از ارائه زبان‌های HTML و CSS، نیاز شدیدی به یک زبان احساس می‌شد تا به کاربر این امکان را دهد که بتواند در سمت کاربر بازدیدکننده، برنامه‌نویسی خاصی انجام دهد. زبان HTML صرفاً به منظور طراحی ساختار سایت مورد استفاده قرار می‌گیرد؛ اما به منظور انجام برخی امور، مانند اعتبارسنجی فرم‌ها، برقراری ارتباط با سرور و انجام برخی امور سمت کاربر و مواردی از این دست، زبان HTML قدرت کافی را ندارد. به منظور برطرف کردن این مشکل، در سال 1995، زبان برنامه‌نویسی livescript که بعدها به جاوا اسکریپت تغییر نام داد، ارائه شد. متأسفانه اشتباهی که بیشتر کاربران می‌کنند، این است که این زبان برنامه‌نویسی را با جاوا اشتباه می‌گیرند و این برداشت را دارند که این زبان، از مشتقات زبان جاوا است، در صورتی که این‌طور نیست.
به کمک زبان جاوا اسکریپت شما می‌توانید در وب‌سایت خود روی قسمت‌های دیگر وب‌سایت کنترل داشته و عملکرد بخش‌های مختلف وب‌سایت را کنترل کرده و یا حالات و شرایط خاصی را پیاده‌سازی کنید. در کنار اهمیتی که جاوا اسکریپت دارد، کتابخانه‌های آن نیز بسیار مهم هستند. تکنولوژی Ajax نیز بر پایه جاوا اسکریپت پیاده‌سازی شده است. همچنین، جاوا اسکریپت دارای کتابخانه‌هایی است که هر کدام می‌توانند در قسمت‌های مختلفی، کاربرد داشته باشند به طور مثال jQuery یا AngularJS هر کدام پلتفرم‌های کاملی برای طراحی صفحه‌های وب محسوب می‌شوند.
jQuery، یکی از مهمترین کتابخانه‌های جاوا اسکریپت
jQuery یکی از کتابخانه‌های جاوا اسکریپت است که به منظور تسهیل کدنویسی به زبان جاوا اسکریپت، مورد استفاده قرار می‌گیرد. در جاوا اسکریپت به منظور انجام برخی امور، نیاز بود تا حجم بالایی از کدها نوشته و پیاده‌سازی شود. این کار علاوه بر اینکه حجم صفحات را بالا می‌برد، باعث افزایش زمان کدنویسی نیز می‌شد و مشکلات فراوانی را در بر داشت. در jQuery یک سری از این مباحث کدنویسی شده و آماده هستند و به منظور دسترسی به این قطعه کدها و انجام آن امور، به جای نوشتن حجم بالای کدهای جاوا اسکریپت، کافی است تا با استفاده از قوانین و قواعد تعیین شده برای jQuery، همان کار را با چند خط کد انجام دهید. این کار مزایای زیادی دارد که از مهمترین آن‌ها، صرفه‌جویی در زمان است. در کنار تمام این مزایا، jQuery شامل لیست کاملی از توابع مربوط به کارهای گرافیکی است و به شما این امکان را می‌دهد تا جلوه‌های زیبایی را در وب‌سایت خود پیاده‌سازی کنید.
نکته: اگر شما با استفاده از زبان‌های معرفی شده در بالا، سایتی را طراحی کنید، سایت شما سایتی ایستا خواهد بود که محتوا و تمامی صفحات آن ثابت هستند و اگر بخواهید صفحه‌ای جدید و یا بخش جدید به صفحات اضافه کنید، باید کدنویسی تمام صفحات را تغییر دهید. در ادامه زبان‌های برنامه‌نویسی مناسب برای طراحی سایت‌های پویا را معرفی می‌کنیم. اما قبل از بررسی توضیحات سایت‌ها پویا، اجازه دهید تا کمی در مورد لایه‌های برنامه‌نویسی صحبت کنیم.
لایه‌های برنامه‌نویسی
می‌توان گفت که برنامه‌نویسی در دو لایه کلی انجام می‌شود. لایه فِرانت‌اِند (Front-End) که برنامه‌نویسی انجام شده در این بخش، مربوط به رابط کاربری است و لایه بک‌اند (Back-End) که برنامه‌نویسی انجام شده در این بخش، مربوط به پشت صحنه است و کاربر به صورت مستقیم آن را حس نمی‌کند؛ اما نتیجه اجرای کدهای نوشته شده در بک‌اند، به کاربر نمایش داده می‌شود. به بیان دقیق‌تر، فرانت‌اند جایی است که کاربر در آنجا کاری را باید انجام دهد. به طور مثال، فرمی را پر می‌کند، این اطلاعات از طریق فرانت‌اند به بک‌اند ارسال شده و در بک‌اند پردازش می‌شوند و نتیجه پردازش به فرانت‌اند بازگشت داده شده و در قالب مشخص شده، به کاربر نمایش داده می‌شود.
زبان‌هایی که در بالا معرفی شدند، مربوط به کدنویسی قسمت Front-End بودند؛ اما به منظور کدنویسی در Back-End، چند زبان وجود دارند که از مهمترین آن‌ها، PHP و ASP.Net هستند. همچنین به منظور طراحی سایت‌های پویا، باید از زبان‌های برنامه‌نویسی PHP و Asp.NET و جاوا و پایتون استفاده کرد.
PHP، پراستفاده‌ترین زبان برنامه‌نویسی وب
زبان برنامه‌نویسی PHP را می‌توان پراستفاده‌ترین زبان برنامه‌نویسی تحت وب دانست. تاکنون بیش از 70 درصد وب‌سایت‌ها با استفاده از این زبان برنامه‌نویسی پیاده‌سازی شده‌اند. زبان PHP یک زبان برنامه‌نویسی سمت سرور است؛ یعنی کدهای نوشته شده روی سرور اجرا شده و نتیجه خروجی برای کاربر ارسال می‌شود. زبان برنامه‌نویسی PHP یک زبان متن‌باز است که در سال 1995 توسط راسموس لردورف ایجاد شده است. این زبان برنامه‌نویسی به دلیل متن‌باز و همین‌طور رایگان بودن، مورد اقبال افراد زیادی قرار گرفت و توسعه‌های فراوانی نیز روی این زبان برنامه‌نویسی ارائه شده است.
از این زبان برنامه‌نویسی به منظور توسعه برنامه‌های تحت وب زیادی استفاده شده است که از جمله این برنامه‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- وردپرس: سیستم مدیریت محتوا
- جوملا: سیستم مدیریت محتوا
- دروپال: سیستم مدیریت محتوا
- اپن‌کارت: فروشگاهساز آنلاین
- مجنتو: فروشگاهساز آنلاین
همچنین بسیاری از وب‌سایت‌های مطرح دنیا مانند شبکه اجتماعی فیسبوک و دایر‌ه‌المعارف ویکی‌پدیا، دست‌کم در نسخه ابتدایی خود با استفاده از این زبان برنامه‌نویسی راه‌اندازی شده‌اند.
مزایای استفاده از PHP در زمینه طراحی وب‌سایت:
- یادگیری آسان
- شباهت بالای دستورات به زبان C
- متن‌باز و رایگان بودن
- اختصاصی بودن برای طراحی صفحات وب
- سرعت اجرای بالا نسبت به سایر زبان‌های برنامه‌نویسی تحت وب
- امکان اجرا و استفاده روی چند سیستم عامل و پلتفرم مختلف
- امکان استفاده از پایگاه داده MySQL که این کار باعث افزایش امنیت اطلاعات می‌شود.
ASP.Net، زبان برنامه‌نویسی تحت وب مایکروسافت
زبان ASP.net از جمله زبان‌های برنامه‌نویسی مطرح است که در زمینه برنامه‌نویسی وب کاربرد دارد. این زبان برنامه‌نویسی که نسخه توسعه‌یافته زبان ASP است توسط شرکت مایکروسافت و همین‌طور در چارچوب نرم‌افزاری Net. ارائه شده تا کاربرانی که از زبان‌های برنامه‌نویسی Net. استفاده می‌کنند، بتوانند با استفاده از همین دستورات و زبان‌ها، وب‌سایت و برنامه‌های تحت وب ایجاد کنند. طراحی وب‌سایت نیز به زبان برنامه‌نویسی ASP.Net بسیار ساده است. کافی است با یکی از زبان‌های برنامه‌نویسی VB.Net و یا C#.Net و همین‌طور به دستورات خود زبان Asp.Net نیز آشنایی داشته باشید.
مزیت برنامه‌نویسی به زبان ASP.Net این است که وب‌سایت‌های طراحی شده با این زبان، در محیط ویژوال استودیو پیاده‌سازی می‌شوند و تمامی ابزارهای مورد نیاز برای طراحی رابط کاربری و همین‌طور کدنویسی در دسترس است. شما می‌توانید یک صفحه را به عنوان صفحه والد ایجاد کنید و همه طراحی‌های مشترک را در این صفحه انجام داده و بقیه صفحات را به عنوان صفحه فرزند تعریف کنید تا این خصوصیات را به ارث برند.
مزایای طراحی وب‌سایت با استفاده از ASP.Net در زمینه طراحی وب:
- پاسخگویی بهتر به درخواست‌های کاربر
- امکان عیب‌یابی و رفع خطا
- کامپایل شدن صفحات
- استفاده از چند زبان برای برنامه‌نویسی و عدم محدودیت کاربر به استفاده از یک زبان خاص
- توسعه تحت فریمورک Net.
- همچنین به دلیل کامپایل شدن صفحات، سرعت اجرای بیشتری دارد.
Django یا جنگو، چارچوب برنامه‌نویسی تحت وب با استفاده از پایتون
زبان برنامه‌نویسی پایتون، از جمله زبان‌های برنامه‌نویسی نوظهور است که این امکان را به کاربر می‌دهد تا برای پلتفرم‌های مختلف ویندوز و وب، برنامه‌های مختلفی را آماده کند. زبان پایتون به صورت پیش‌فرض امکان برنامه‌نویسی تحت وب را ندارد، اما با استفاده از فریمورک یا چارچوب جنگو، می‌توانید برنامه‌های تحت وب را در زبان پایتون پیاده‌سازی کنید.
مزایای استفاده از Django برای طراحی وب:
- جانگو بر پایه پایتون است و نیاز به یادگیری زبان جدید نیست.
- ساختار یکپارچه و مناسب دارد.
- برنامه‌های آماده‌ای برای آن در دسترس است.
- ماژول‌های آماده در دسترس است.
- یادگیری دستورات آسان است.
- ابزار مناسب برای رفع خطا دارد.
JSP، نسخه مخصوص جاوا برای برنامه‌نویسی وب
JSP سرواژه کلمات Java Server Page است که توسط شرکت SUN ارائه شده است. با استفاده از این فناوری شما می‌توانید به کمک کلیدواژه های ارائه شده، از قطعه کدهای جاوا در صفحات وب خود استفاده کنید. این کار به شما کمک می‌کند تا وب‌سایت‌های پویا راه‌اندازی کنید.
کلید‌واژه‌های JSP، در زمینه‌های مختلفی در دسترس هستند و شما می‌توانید به کمک این کلیدواژه‌ها قسمت‌های مختلف وب‌سایت خود را مانند مدیریت ارتباط با پایگاه داده و تبادل اطلاعات، بررسی رویدادهای مختلف و پیاده‌سازی انواع روال‌ها در دسترس داشته باشید و بتوانید بر تمامی قسمت‌های وب‌سایت‌های خود مدیریت کنید.
مزایای استفاده از JSP در زمینه طراحی صفحات وب
- قابلیت استفاده از کدهای جاوا در پلتفرم های مختلف همان سیاست یک بار بنویس و چند جا اجرا کن
- آسان بودن ویرایش فایل‌ها و عدم وابستگی به ویرایشگر خاص؛ به طور مثال، طراحی صفحات ASP.Net وابسته به استفاده از ویرایشگر Visual Studio است.
- استفاده از کلیدواژه‌ها و برچسب‌های کتابخانه مشترک با XML
- قابلیت تفکیک کدها به دو دسته کدهای گرافیکی و کدهای پویا به منظور افزایش سرعت اجرا
- قابلیت استفاده مجدد اجزا توسط Javabeans and EJB
جمع‌بندی کلی
بعد از بررسی زبان‌های مطرح شده، متوجه می‌شویم که در حال حاضر نیاز به وب‌سایت‌های ایستا زیاد نیست و 99 درصد وب‌سایت‌ها در قالب وب‌سایت‌های پویا راه‌اندازی شده‌اند. اما این بدین معنی نیست که شما نیازی به یادگیری زبان‌های HTML ،CSS، جاوا اسکریپت و jQuery ندارید، بلکه نیاز شما به یادگیری این زبان‌ها همچنان پابرجاست.
در روال طراحی یک سایت، ابتدا ساختار اصلی سایت با استفاده از HTML پیاده‌سازی می‌شود، سپس با استفاده از CSS، برای این ساختار، مشخص می‌شود که هر کدام از اجزای صفحه با چه شکلی به کاربر نمایش داده شود. به منظور انجام برخی امور مانند اعتبارسنجی تکمیل صحیح فرم‌ها، نیاز است تا کدنویسی جاوا اسکریپت انجام شود و در صورتی که مایل باشید جلوه تصویری و یا تنظیمات انیمیشنی خاصی برای سایت خود پیاده‌سازی کنید، نیاز است تا با استفاده از jQuery این کار را انجام دهید.
- ۰ ۰
- ۰ نظر